Uzmanlara göre daha sonra Yeni Kaledonya'ya yerleşenlerin çoğunluğu bağımsızlık referandumunda hayır oyu kullandı.
Güney Pasifik takımadalarından Yeni Kaledonya'da yasa değişikliğinin tetiklediği krizde en az altı kişi hayatını kaybetti.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron olayları sakinleştirmek için OHAL'i kaldırsa da silinmesi zor izler bıraktı.
Tartışmaların merkezinde seçmen listeleri
Yeni Kaledonya'da seçimlerde yerli Kanak halkı ve 1998'den önce Fransa'dan gelip adaya yerleşenler oy kullanabiliyor. Fransız hükümeti, 1998'den sonra göç eden 40.000 Fransız vatandaşının daha adada oy kullanma hakkına sahip olmasını istiyor.
Ancak Yeni Zelanda'daki Canterbury Üniversitesi'nden akademisyen David Small, Euronews'e, çatışmanın ivmesinin “seçim listesi krizinden” çok öncesine dayandığını söyledi.
Kıdemli öğretim görevlisine göre sorunlar 1988 Matignon anlaşmasıyla başladı.
Bunu 1998 yılında, 20 yıllık bir geçiş dönemi boyunca Yeni Kaledonya'nın özerkliğini tesis etmeyi amaçlayan Noumea Anlaşması izledi.
Bu geçiş döneminin sonunda halk, 2018 bağımsızlık referandumunda statüko lehine oy kullandı.
Macron anlaşmayı geçen yıl rafa kaldırdı ayırmak Bunun nedeni, tartışmalar ve boykotlarla gölgelenen üçüncü bağımsızlık referandumunun 2021'de bir başka “hayır” zaferiyle sonuçlanmasıydı.
Protestoların nedeni olarak “Fransa'nın tek başına karar vermesi”ni gösteren Small, şunları kaydetti: “Fransa [bağımsızlık konusunda] “Fişi çekmeye karar verdi.”
Bu hamlenin ardından Mayıs ayı başında Macron'un önerdiği değişikliklere karşı özellikle gençler sokaklara döküldü.
Small, Fransa'ya kızan gençlerin Kanak liderlerinin Paris'le ilişkilerinde “fazla uzlaşmacı” olduğuna inanmalarından duyduğu hayal kırıklığını dile getiriyor.
Kanak'ta yaşam standardının hâlâ son derece düşük olduğunu vurgulayan uzman, bölgenin toplam nüfusunun yüzde 41'ini oluşturan Kanak'ın yüzde 32,5'inin yoksulluk içinde yaşadığına dikkat çekiyor. Bu oran yerli olmayan yoksulluk oranının üç katıdır.
2011 yılında Yeni Kaledonya, Birleşmiş Milletler Yerli Halklar Özel Raportörü James Anaya tarafından ziyaret edildi. Dokuz günlük gezisinin ardından Anaya, Kanak halkından “devam eden ayrımcılık biçimleri, geleneksel haklarının kullanılmasına yönelik kısıtlamalar, kötü sosyal ve ekonomik koşullar ve onları etkileyen kararlara uygun katılımın sağlanamaması” konusunda “defalarca hayal kırıklığı ifadeleri” duyduğunu bildirdi. birçok yönden onları.”
Ne olacak şimdi?
Macron'un yerel partiler ile Fransız hükümeti arasındaki diyaloğu kolaylaştırmak ve barışı sağlamak amacıyla olağanüstü hali kaldırmasının ardından protestolara ilişkin soruşturma başlatılacağı açıklandı.
Bağımsızlık yanlısı partiler ve Kanak liderleri de Fransa'nın krizi sona erdirmek istemesi halinde Macron'a seçim reformu tasarısını geri çekmesi çağrısında bulundu.
Ancak Small, Yeni Kaledonya'nın yerleşimci nüfusu içinde, son referandumda bağımsızlık karşıtı oyların en az üçte ikisini oluşturduğunu tahmin ettiği “inanılmaz derecede sağcı ırkçı bir çekirdek” olduğu konusunda uyarıyor.
Small, bu bireylerin yerli nüfusa değil, Fransa'ya “sadık” olduklarını vurgulayarak, Yeni Kaledonya'yı Fransa'nın “ele geçirmesinde” tutanın kendileri olduğunu vurguluyor.
Ancak Fransız hükümeti, Kanakların kendi kaderini tayin etme arzusunu engellemek için bu sadık kişilere çok fazla güvenirse, “kaos devam edecek” diyor.