Seul’de izdiham: Gençlerinin yasını tutan kentte şok ve öfke

Tessa Wong & Youmi Kim | BBC News, Seul

Cenup Kore’nin başkenti Seul’de Cadılar Bayramı kutlamaları için toplanan kalabalıkta meydana gelen izdihamda 154 şahıs yaşamını yitirdi. Ölenlerin 98’i hanım, 56’sı adam ve büyük çoğunluğu genç yetişkinlerden oluşuyordu. 103’ünün 20’li yaşlarında, 30’unun 30’lu yaşlarında olduğu, 10-19 yaş grubunda ise 11 kurbanın bulunmuş olduğu açıklandı.

Cenup Koreli Lee Insook, Ekim ayı sonunda güneşli bigün Seul merkezindeki çimenlik alana yürüyüp oturdu ve feryat etmeye başladı.

Üstünde “Oldukça üzgünüm gençler” yazılı bir karton parçasıyla, Cumartesi gecesi Itaevon’da meydana gelen izdihamda yaşamını kaybeden oldukca sayıda gencin anısına oluşturulan sunakta ağladı.

Lee, 2014’te batan ve  300’den fazla kişinin ölümüne neden olan Sewol feribotu faciasından bu yana ülkenin yaşamış olduğu en büyük trajedilerden birinin acısı ve öfkesiyle boğuşan başkentte Pazartesi günü Belediye Binası’ndaki sunağa akın eden binlerce Seullüden biriydi.

Ufak çocuklu aileler, ofis çalışanları, ev bayanları ve emekliler sıraya girip, Cenup Kore’de kederin simgesi olan beyaz kasımpatı çiçeklerini eğilerek sunağa bıraktı.

Bazıları dualar mırıldanırken bazıları da ağlıyordu.

Birkaç kilometre ötede, yüzlerce şahıs de Itaevon’daki vaka mahalline krizantem demetleri bırakmak için toplanmıştı. Çiçekler içinde popüler bir alkollü içecek olan ufak soju şişeleri de vardı. Bu, ruhlarının son bir içkinin tadını çıkarabilmesi için ölülere sunulan bir adaktı.

Seul’ün haricinde bir mahalle olan Gimpo’da bir ev hanımı olan Jung Chankyung, saygılarını sunmak suretiyle başkentin kalbine ulaşmak için bir saatten fazla yol kat etmişti.

Haberlerde trajedi sahnelerini izlerken “gerçek dışı, oldukca yürek parçalayıcı ve şoke edici hissettim” dedi, gözleri yaşlarla doluydu. “Güvende olduklarından güvenilir olmak için çocuklarımı aradım.”

Belediye binasına gelenlerin bir çok Kim Min-jeong benzer biçimde 20’li yaşlarında gençlerden oluşuyordu.

“Bu oldukca şaşırtıcı. Hakkaten üzgünüm bundan dolayı kurbanlar benim yaşımda ve bir çok da hanım. Buna muhtemelen denetim eksikliğinin niçin bulunduğunu düşünüyorum” dedi.

Ölen 154 kişiden 98’i hanım, 56’sı erkekti. Daha çok sayıda kadının ölmesini, ufak yapılı olmalarına ve nefes almak ya da kalabalığın arasından çıkmak için kaslarını zorlamalarına bağlayanlar var.

Koo Jaehoon ölümden kıl oranı kurtulmuştu. 29 yaşındaki Itaevon müdavimi, Cumartesi gecesi parti için oraya gitmek istemiş, kalabalığın arttığını duyunca son anda vazgeçmişti.

“Kendimi talihli görmüyorum. Oldukça üzgünüm… Aslına bakarsak o sokağa birçok kez gitmişimdir; dostlarımla buluştuğum, sigara içtiğim, söyleşi ettiğim ve [barlara girmek için] sıra beklediğim bir yerdi.

“Eğer görevli biri var ise, bu şahıs cezalandırılmalı. Fakat insanoğlu şu anda polis gücü ve kamu düzeni eksikliğini tartışmamalı… yas tutmak için vakit tanınmalı.”

Sadece sual soranlar çoğalıyor. İzdihamın iyi mi başladığı hemen hemen netlik kazanmış değilse de, pek oldukca şahıs bu olayın tamamen önlenebilir bir yıkım olduğuna inanıyor ve yetkilileri lüzumlu önlemleri almamakla suçluyor.

Cenup Kore Başbakanı Han Duck-soo, “bu şekilde bir kazanın tekrarlanmaması için lüzumlu kurumsal değişikliklerin yapılması” amacıyla kapsamlı bir soruşturma sözü verdi. 

Sadece Kore medyası, yalnız iki hafta ilkin K-pop süperstarı BTS’nin güneydeki Busan kentinde 55.000 hayranının katılmış olduğu bir konserde 2.700 güvenlik görevlisinin vazife yaptığına dikkat çekti. Buna karşılık, Covid’den bu yana ilk maskesiz Cadılar Bayramı etkinliğinde sayıları binleri kabul eden kalabalığı yönetmek suretiyle Cumartesi gecesi Seul’deki Itaevon’da yalnız 137 görevli vardı.

Yetkililer bu yıl Covid öncesi partilere kıyasla daha çok kişiyi görevlendirdiklerini ve ihtimaller içinde protestolarla başa çıkabilmek için o gece Seul’ün başka yerlerine de mühim sayıda polis memuru göndermek zorunda kaldıklarını söylediler.

Sadece Belediye Binası’nın derhal köşesinde yer edinen bir işçi sendikası asla zaman kaybetmeden tepkisini siyah bir pankartla ortaya koydu. Pankartta, “Güvende olma hakkı tüm vatandaşların temel hakkıdır. İnsanların yaşamlarından ve güvenliklerinden daha öncelikli başka bir kıymet yoktur” yazıyordu.

Çimenlik alanda Lee Insook öfkeliydi: “Bu bir insanlık felaketi, hükümet kamu düzenini denetim etseydi bu şekilde olmazdı. Bunun sorumlusu hükümettir. Eski nesil de görevli, yanlış oy kullandılar” diyordu.

Büyükanne olan Lee Insook, “Bunun Cenup Kore benzer biçimde gelişmiş bir ülkede yaşanmış olması inanılmaz… Buradayım bundan dolayı tüm Cenup Koreli gençler güvenli, adil ve rahat bir yerde yaşamalı” dedi.

Öfkesini gösteren Lee Insook’un kederi bulaşıcıydı; o feryat ederken tarafındaki yaşlı bir bayan da hıçkırarak ağlamaya başladı ve önünde eğildi.

Lee Insook’u teselli etmeye çalıştı, omzundan tutan bir insanla beraber. Fakat  Lee Insook öfkeyle onları tersledi; yas tutması icap ettiğini söylemiş oldu.

“Ölmeleri bizim suçumuz!” diye haykırdı.