Nobel Tıp Ödülü paleogenetik biliminin kurucularından Svante Paabo’ya verildi

Nobel Tıp Ödülü, insanoğlunun evrimi mevzusundaki emekleri sebebiyle İsveçli bilim insanı Svante Paabo’ya verildi.

Ödül komitesi, Paabo’nun soyu tükenmiş akrabalarımızdan kabul edilen Neandertallerin genetik kodunu çözümlemek benzer biçimde olanaksız görünen bir görevi başardığını söylemiş oldu.

Ek olarak, insan türünün akrabası olduğu daha ilkin bilinmeyen Denisovalıları keşfetme başarısıyla ödülü almaya hak kazanılmış olduğu açıklandı.

Paabo’nun emekleri, insanoğlunun evrimsel tarihinde yeryüzüne iyi mi yayıldığını keşfetmeye destek oldu.

İsveçli genetik bilimcinin emekleri, insanlık tarihiyle ilgili öteki akrabalarımızın soyu tükenirken Homo sapiens‘in iyi mi hayatta kalmış olduğu benzer biçimde temel bazı soruları merkez alıyor.

1990’larda, insanoğlunun genetik kodunu çözmeye yönelik araştırmalar hızla devam ediyordu. Sadece bu emek harcamalar, bozulmamış DNA’ların yeni örneklerini baz alıyordu.

Paabo ise atalarımızdan kalan eski ve bozulmuş genetik materyalle ilgileniyordu. Birçoğu için bu, olanaksız bir meydan okumaydı. Sadece Paabo, 40 bin senelik bir kemik parçasının DNA dizilişini keşfeden ilk bilim insanı oldu.

Bu sonuçlar, çoğunlukla Avrupa ve Batı Asya’da yaşayan Neandertallerin hem günümüz insanlarından hem de şempanzelerden değişik bulunduğunu gösterdi.

Paabo’nun emekleri, bizleri, Homo sapiens‘i ve hem de soyu tükenmiş akrabalarımızı kapsayan çağıl insan grubu olan homininlere odaklandı.

Nobel komitesi tarafınca meydana getirilen açıklamada, “Yaşayan tüm insanları soyu tükenmiş homininlerden ayıran genetik farklılıkları ortaya çıkararak, keşifleri bizi insan icra eden eşi olmayan özelliklerin araştırılması için temel sağlıyor” dendi.

Neandertallerin ve dünyanın değişik yerlerinden insanların DNA’larını kıyaslayan araştırmalar Neandertallerin Avrupalı ve Asyalı insanlarla daha yakın akraba bulunduğunu bulmuştu.

Bu bizlere Homo sapiens’in 70 bin yıl ilkin Afrika’dan göç ettikten sonrasında Neandertallerle çiftleştiğini konu alıyor. Ve bugün hala bu genetik mirasın izlerini sürmek mümkün.

İnsan DNA’sının yüzde 1 ila 4’ü Neandertal akrabalarımızdan geliyor ve bu vücudumuzun bulaşıcı hastalıklara cevap verme becerimizi etkiliyor.

Paabo, 2014 senesinde Financial Times gazetesine verdiği röportajda bu genetik çeşitlilikle taşınan hastalıklara Tip 2 diyabet örneğini vermişti.

Buna gore bazı ABD yerlileri ve Asyalılar içinde Neandertallerden gelen ve hücrelerin içine ya da dışına lipitlerin taşınmasını etkileyen bir genetik mutasyon kişileri tip 2 diyabete yatkın hale getiriyor.

İnsanın kökenleriyle ilgili emek harcamalar mevzusunda sarsıcı bir öteki katkı 2008 senesinde gelmişti.

Bilim insanları Sibirya’daki Denisova mağarasında 40 bin yaşlarında bir parmak kemiği buldu.

Profesör Paabo, kemikten elde edilmiş DNA’nın dizilimini gerçekleştirmiş oldu ve sonuçlar, o güne kadar bilinmeyen Denisovalılar adlı homininlerin keşfedilmesini sağlamış oldu.

Ve Homo sapiens’in Denisovalılarla da çiftleştiği anlaşıldı.

Güneydoğu Asya’nın bazı bölümlerinde Denisovalılar’ın genlerinin insanların DNA’sındaki oranı yüzde 6’ya kadar çıkabilir.

Bu genetik miras vücudun düşük oksijen seviyeleriyle savaşım etmesine destek verir, yüksek enlemlerde hayatta kalmasını sağlar ve günümüz Tibetlileri’nde bulunur.

Paabo, Nobel Ödülü’nü kazanılmış olduğu haberini Nobel Fizyoloji ya da Tıp Komitesi Sekreteri Thomas Perlmann’ın telefonuyla öğrendi.

Prof. Perlmann, Paabo için, “Şaşkındı, söyleyecek söz bulamadı, fazlaca mutluydu.” dedi.

Prof. Paabo paleogenetik isminde olan bilim branşının kurucularından biri sayılıyor.

10 milyon İsveç kronu (ortalama 900 bin dolar) değerinde ödülün de sahibi oldu.

Babası Sune Bergstrom da 1982’de aynı dalda Nobel Ödülü’nü kazanmıştı. Emekleri Homo sapiens’in Afrika’dan dünyaya yayıldığında -Neandertal ve Denisovalılar olmak üzere- Avrasya’da yaşayan hali hazırda iki hominin bulunduğunu göstermişti.

Analizler, şu anda soyu tükenmiş bu popülasyonların ufak ve uzaktan akraba olduklarını ve hızla genişleyen çağıl insanlarla rekabet edememiş olabileceklerini gösteriyor.