Kaynak, Getty Images
Lübnan, ülkede bulunan Suriyeli mültecileri Suriye’ye geri gönderme planını uygulamaya başladı. Bugün itibarıyla yüzlerce şahıs Suriye’ye dönmek suretiyle yola çıktı.
Lübnan hükümeti Eylül’de açıklamış olduğu plan kapsamında her ay 15 bin Suriyeli mülteciyi ülkelerine göndermeyi hedefliyor.
Yetkililer ortalama 700 mültecinin Çarşamba günü ülkenin sınırlarını korumaktan görevli Lübnan Genel Güvenlik ajansı tarafınca koordine edilen gönüllü bir program kapsamında Suriye’ye dönüş yaptığını belirtti.
6,7 milyon nüfusa haiz Lübnan, şahıs başına düşen sığınmacı sayısı açısından dünyada ilk sırada.
Lübnan hükümetine nazaran ülkede yaşayan Suriyelilerin sayısı 1,5 milyon.
Birleşmiş Milletler (BM) Sığınmacılar Yüksek Komiserliği, kayıtlı sığınmacı sayısının 800 bin bulunduğunu söylüyor.
Lübnan’dan Suriye’ye dönmek isteyen sığınmacılar senelerdir kendi bireysel başvurularıyla bunu yapabiliyor.
Hükümetin yeni planı ise organize ve kitlesel bir dönüş planını içeriyor.
Ancak BM, 2011’den bu yana iç savaşın sürdüğü Suriye’deki cephelerin durgun olmasına karşın ülkede ihtimaller içinde sertlik eylemleri ve gözaltı riski yüzünden büyük ölçekli geri dönüşlerin güvenli olmadığını belirtti.
2018 senesinde Lübnan, Suriye’ye geri dönmek isteyen mültecilerin güvenli geri dönüşünü elde eden bir program daha yürütmüştü.
Bu program kapsamında, Covid pandemisi öncesinde ortalama 400 bin Suriyeli’nin geri dönüşü sağlanmıştı.
Yakında görevden ayrılacak olan Lübnan Cumhurbaşkanı Michel Aoun, benzer bir programı bugün tekrardan başlattı.
İnsan hakları örgütlerinden tepki
Uluslararası insan hakları örgütleri, Suriye’nin hemen hemen geri dönüşler için güvenli olmadığı nedeni öne sürülerek hükümetin planına karşı çıkıyor.
Son dönemde tarihinin en büyük ekonomik krizlerinden birini yaşayan Lübnan hükümeti artık Suriyelilere ev sahipliği yapamadığını ifade ediyor.
Lübnan’da 2019’da başlamış olan, Covid-19 salgınıyla beraber artan, 2020’deki Beyrut Limanı patlamasıyla iyice derinleşen ekonomik kriz devam ediyor.
BM verilerine nazaran günümüzde Lübnan toplumunun yüzde 80’i yoksulluk sınırının altında yaşıyor.
Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International) daha ilkin Suriye’ye geri gönderilen mültecilerin insan hakları ihlalleri ile karşılaştıklarını aktarıyor; mültecilere Suriye’deki güncel durum hakkında doğru ve kafi data paylaşımı yapılmadığını öne sürüyor.
Eylül ayında BBC Türkçe’ye konuşan Af Örgütü Lübnan araştırmacısı Reina Wehbi, “Internasyonal Af Örgütü’nün araştırması, Suriye yönetiminin bireylere yönelik çeşitli insan hakları ihlallerinde bulunmaya devam etmesi sebebiyle, mültecilerin dönüşünün güvenli olmadığını gösteriyor” demiş ve sözlerine şu şekilde devam etmişti:
“Vatana ihanet, muhaliflik yada ‘terörizm’ algıları, güvenlik güçlerinin suçlamalarını körüklüyor ve sonrasında da dönenlere işkence ve öteki fena muameleleri uyguluyorlar. Bunlar içinde cinsel istismar ve saldırı, hukuk dışı ve tadı tutuklama ve zorla yitirme de var.”
İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch – HRW) ise Suriyelilerin geri gönderilmesinin “güvenli olmadığını ve yasa dışı bulunduğunu” söylüyor.
HRW Lübnan araştırmacısı Aya Majzoub Twitter hesabından yapmış olduğu paylaşımda, “Mültecilerin Suriye’ye zorla geri dönüşü, Lübnan’ın insanları açık bir işkence yada öteki zulüm riskiyle karşı karşıya oldukları ülkelere zorla geri göndermeme yükümlülüklerinin ihlali anlamına gelecektir. Suriye geri dönüş için güvenli değil” ifadesini kullandı.
Yoruma kapalı.