Kuzey Akım 1: Rusya Avrupa’ya gaz akışını nasıl kesiyor?

Rusya, bakım ve onarım çalışmalarını gerekçe göstererek Şimal Akım 1 boru hattından Avrupa’ya doğalgaz akışını son aylarda ikinci kez kesti.

Rusya’nın gaz ihracatını azaltması küresel piyasada fiyatların artmasına niçin oldu. Moskova ise enerjiyi “siyasal tabanca” olarak kullandığı iddialarını reddediyor.

Şimal Akım 1, Rusya’nın St. Petersburg kıyısından başlayıp Baltık Denizi’nin altından geçerek şimal doğu Almanya’ya uzanan 1.200 km uzunluğunda bir boru hattı.

2011’de kullanıma giren hattan Almanya’ya yılda 55 milyar metreküp gaz akışı oluyor.

Hattın sahibi ve işletmecisi, Rus devlet şirketi Gazprom’un en fazla hisse sahibi olduğu Nord Stream AG şirketi.

Almanya daha ilkin bu hatta paralel olarak Şimal Akım 2 boru hattının inşasını da onaylamış, sadece biten hattın açılışını, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali sebebiyle durdurmuştu.

Gazprom Mayıs ayında Belarus’tan Polonya’ya giden ve sonrasında da Almanya ve öteki Avrupa ülkelerine teslimatı elde eden bir boru hattını kapattı.

Haziran’da da Şimal Akım 1 üstünden gaz akışını yüzde 75 azaltmıştı.

Temmuz’da bakım nedeni öne sürülerek hattı 10 günlüğüne kapattı.

Açtıktan kısa bir süre sonrasında da arızalı cihazlar nedeni öne sürülerek gaz akışını kapasitenin yüzde 20’sine indirdi.

Bu haftadan itibarense bu hat üstünden Avrupa’ya gaz akışını tümüyle kesti.

Şimal Akım boru hattını kapatma sebebi olarak Rusya şimdi de türbinlerden birinde sızıntı tespit edilmesini öne sürüyor.

Fakat gaz türbinini üreten Siemens Enerji şirketi, bu tür sızıntıların “normalde türbinlerin çalışmasını etkilemediğini” belirtti.

Bruegel enerji şirketinden enerji politikaları uzmanı Ben McWilliams, boru hattını kapatmak için bunun meşru bir sebep olmadığını belirterek, “Inanırım ki bu Putin’in gaz fiyatlarını manipüle edip Avrupa enerji sistemleri üstünde baskı oluşturmak için yapmış olduğu son manevra” diyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in sözcüsü de doğalgaz boru hattı kesintilerinde Batı yaptırımlarının rol oynadığını söylemiş oldu.

AB, Şubat ayından bu yana Rusya’ya enerji sektörü de dahil olmak suretiyle bir takım yaptırım uyguladı.

Sadece AB sözcüsü BBC’ye yapmış olduğu açıklamada, gazı Avrupa’ya taşımada ihtiyaç duyulan hızla gelişen teknolojinin yaptırımlardan etkilenmediğini söylemiş oldu.

Gazprom tamamlanmamış belgelerin bazı gaz türbinlerinin bakımını engellediğini belirtti; sadece Siemens Enerji ilgili evrakları temin edemediği iddiasını reddetti.

Başta Almanya olmak suretiyle Avrupa, enerji ihtiyacını karşılamak için tarihsel olarak Rus gazına bağımlı oldu.

Rusya Temmuz ayında arzı kısacağını açıkladığında, bigün içinde Avrupa’daki toptan gaz tutarları yüzde 10 arttı.

İngiltere Rusya’dan oldukca azca gaz ithal etmesine karşın, gaz tutarları küresel olarak belirlendiğinden şu anda geçen senenin aynı dönemine kıyasla ortalama yüzde 450 daha yüksek.

Crystol Enerji’nin CEO’su Carole Nakhle, “Piyasa şu anda o denli sıkı ki, arzdaki herhangi bir aksama gaz fiyatında daha çok artışa niçin oluyor” diyor:

“Bu durum Avrupa ekonomilerinde yavaşlamaya niçin olabilir ve resesyona doğru gidişi hızlandırabilir.”

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy Rusya’yı “Avrupa’ya karşı açık bir gaz savaşı” yürütmekle suçladı.

Enerji Enstitüsü’nden Kate Dourian da “Rusya gazı giderek daha çok tabanca olarak kullanıyor” diyor.

“Hala bir enerji süper gücü bulunduğunu ve Avrupa’nın kendisine uyguladığı yaptırımlara misilleme yapabileceğini göstermeye çalışıyor.”

Rusya Ukrayna’yı işgal etmeden ilkin Almanya doğalgazının yüzde 55’ini Rusya’dan alıyordu. Bunu yüzde 35’e düşürmeyi başardı ve ithalatı tamamen sona erdirme sözü verdi.

Bunun bir parçası olarak Norveç ve Hollanda’dan alternatif gaz tedarik etmeye çalışıyor.

Almanya ek olarak kömür kullanımını arttırıyor ve negatif çevresel etkilerine karşın kapatmayı organize ettiği elektrik santrallerinin ömrünü uzatıyor.

İtalya ve İspanya ise Cezayir’den daha çok gaz ithaline yönelmiş durumda.

AB, üye devletlerin gaz kullanımını yüzde 15 oranında azaltmasını öngören bir antak kalma yapmış oldu.

Alman hükümeti bu kış kamu binalarında aydınlatma ve ısıtma amaçlı enerji tasarrufu ile gaz kullanımını yüzde 2 oranında azaltmayı umuyor.

İspanya ve İsviçre de benzer kurallar getirirken, pek oldukca Avrupa vatandaşı da kendi çapında adımlar atıyor.

Crystol Enerji’den Nakhle şu şekilde diyor:

“Almanya’da, insanoğlu odun sobası satın alıyor ve güneş panelleri kuruyor. Hepimiz gaz kullanımını azaltmak için harekete geçiyor.

“İnsanların gaz kıtlığı ihtimalini ne kadar ciddiye aldıklarını hafife almamalıyız.”