İlber Ortaylı, Firavun Tutankhamun dönemini anlattı: Kadınlar sarayda tangayla geziyor, çıplak görünmekten sıkıntıları yok

Sanatseverlere UNIQ Expo İstanbul’da 20 Ocak’ta kapılarını açacak olan dünyanın en meşhur firavunu Tutankhamun’un hazinelerini mevzu alan serginin basın toplantısı, tarihçi ve yazar Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın katılımıyla yapılmış oldu.

“MEDENİYET MEZOPOTAMYA İLE BAŞLAR”

Mart sonuna kadar görülebilecek serginin basın ön izlemesine konuk konuşmacı olarak katılan Ortaylı, medeniyetin sanıldığının aksine Yunanla başlamadığını vurgulayarak, “Ne olursak olalım, istesek de istemesek de, bilsek de bilmesek de tamamımız Mısırlıyız bundan dolayı bu bir uygarlık meselesi. Uygarlık Yunanla başlamıyor. Mezopotamya’yla başlıyor fakat galiba devamlılık ve tutarlılık açısında Nil Deltası’nın zenginliği bu şekilde bir uygarlığı yaratmış. Mısır’dan bizlere ne falan denemez bundan dolayı Mısırla ilgili eserler, topraklarımızda da var. Mısır’a, Mezopotamya’ya falan ilgi duymak demek, Osmanlı devrinde, Osman Hamdi Bey’in Mezopotamya’da, Lübnan’da yapmış olduğu kazılar… Bunu iyi bilmek zorundayız.”

“TANGAYLA GEZİYORLAR”

Sergiyi basın mensupları ile beraber gezen Ortaylı, görmüş olduğu bir heykeli göstererek “Bakın bu hatunların kılığı saraydaki klık; tangayla geziyorlar, setriavret bölgeleri kapalı. Fazlaca garip. Firavun nü halde. Bir acayip şey bu bu şekilde. Afrika’nın kabileleri şeklinde çıplak görünmekten, resmedilmekten sıkıntıları yok.” dedi.

“HAZİNELERİ GÜNÜMÜZE KADAR ULAŞAN TEK FİRAVUN”

Ortaylı, Mısır’daki kral mezarları olan Keops, Kefren ve Mikerinos adlı üç büyük piramitteki mezarlardaki firavunlara ilişkin eşyaların çalındığını, Tutankhamun’un yer altında bulunan mezarının muhteşem halde korunmuş olarak hazineleri günümüze ulaşan tek firavun bulunduğunu da açıkladı.

Tutankhamun’un Mısır tarihinin sarsıntılı bir döneminde tahta geçtiğine dikkati çeken Ortaylı, şu detayları verdi:

“Babası Akhenaton Mısır yeni dönem 18’inci hanedanının bir firavunudur. Krallığının 6. senesinde Mısır’ın (eski) başkenti olan Teb’i terk ederek bugün Tel el Amarna olarak malum el değmemiş topraklara yeni bir başkent kurmaya karar verdi. Akhenaton, öteki tanrılara olan inancı yok etmek ve Aton dinini yerleştirmek için tapınaklardan öteki tanrıların isimlerini sildirdi. Tek tanrılı İbrani dinlerinin başlangıcı sayılabilir. Malum en mühim eşlerinden biri de Mitanni Prensesi Nefertiti idi. Akhenaton tahttan indirildikten sonrasında onun oğullarından önde gelen Tutankhamun 9 yaşlarında tahta geçti. Erken yaşta da öldü. Onun döneminde Mısır oldukça tanrılı eski dinine geri döndü. Amon rahiplerine de itibarları iade edildi. Fakat şurası bir gerçektir ki Tutankhamun’un 20. yüzyılda mezarının bulunuşu ve Mısır medeniyetini aksettirişi dolayısıyla bizim en oldukça bildiğimiz firavundur.”

SERGİ HAKKINDA

Milattan ilkin 1332-1323 yıllarında yargı devam eden Firavun Tutankhamun, Mısır’ın 18. Hanedanlığı’nın sonlarında babası Firavun Akhenaton’un saltanatı esnasında hayata merhaba dedi. Tahta geçtiğinde 9 yaşlarında olan ve 19 yaşlarında yaşamını kaybeden Altın Firavun’un cesedi 70 günde mumyalanarak, Luksor’daki Krallar Vadisi’nde 69 numaralı mezarlığa alındı.

İngiliz kazıbilimci ve Mısır bilimcisi Howard Carter’ın 1922’de Mısır’ın güneyinde yer edinen Krallar Vadisi’nde keşfettiği Tutankhamun’a ilişkin ihtişamlı gömü, dünyada büyük bir yankı uyandırdı.

Minik Firavun’un hazineleri, eski Mısır uygarlığı tarihinin birçok yönünün aydınlanmasını sağlamış oldu. Mezarında bulunan tüm eşyaları som altından yapıldığı için “Altın Kral” olarak da anılan Tutankhamun için düzenlenen sergide, hazineden hususi seçilen 409 eserin birebir replikaları bulunuyor.

Sergide, kıymetli taşlarla süslenmiş dünyaca meşhur altın ölüm maskesi, üstünde Mısır tanrıçaları İsis, Nephthys, Neith ve Selket tasvirlerinin bulunmuş olduğu tabut, tabutun içindeki mumya, altınla yaldızlanmış ahşaptan yapılmış yatak, cenk otomobili, Tutankhamun’un eşi Kraliçe Ankhesenamun ile aşkını tasvir eden altın tahtı, çocuk kralı su aygırı avlarken tasvir eden heykeller, çeşitli mobilyalar, gaşgası, ok ve yay şeklinde silahlar, Anadolu’ya düşen bir meteordaki demirden yapıldığı için “uzaydan gelen hançer” olarak adlandırılan silahı şeklinde garip eserler içeriyor.

“Tutankhamun, Çocuk Kral’ın Hazineleri” sergisi, 31 Mart’a kadar ziyaret edilebilecek.