İklim değişikliği konusunda 5 yanlış iddia

İklim değişikliğiyle mücadelenin aciliyeti ne kadar ifade edilse azdır; gene de toplumsal medyadaki yanlış iddialar bazı insanların küresel ısınma mevzusundaki kavrayışını gölgelemeye devam ediyor.

Mısır’da düzenlenen COP 27 iklim zirvesiyle beraber, iklim değişikliğiyle ilgili web aramaları da, yanlış bilgiler de çoğalıyor.

İşte onlardan bazıları…

İklim değişikliğinin gerçekte yaşanmadığına inanan bazı insanoğlu, bu meseleyi anlamlandırmak için komplo teorilerine başvuruyor.

Bunlar küresel ısınmanın, küreselci gizli saklı bir grup tarafınca organize edilmiş bir aldatmaca olduğuna inanıyor. Bazıları ise bunun para kazanmak için planlandığını, hatta hak ve özgürlüklerimizi kısıtlamaya yönelik uğursuz bir oyun bulunduğunu düşünüyor.

Bu tür iddiaları destekleyecek hiçbir kanıt yok.

Bilim adamlarının ezici çoğunluğu – bazı tahminlere nazaran yüzde 99’u – iklim değişikliğinin gerçek ve insan kaynaklı olduğu mevzusunda hemfikirdir.

BM iklim bilimcilerinden oluşan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’ne (IPCC) nazaran, 1850 yılından bu yana averaj küresel ısı 1.1 santigrat aşama arttı.

Netice olarak, aşırı hava vakaları daha yoğun hale geldi ve her yerde yaşamı ve geçim kaynaklarını tehdit eder hale geldi.

2021 IPCC raporunda “İnsan tesirinin atmosferi, okyanusu ve karayı ısıttığı kati” denildi.

British Antarctic Survey’de bilim insanı olan Dr. Ella Gilbert, “İklim değişikliği olan ve şimdi gerçekleşen bir olgu; buna inanmak için bir tek bu senenin aşırı hava vakalarına bakmak yeter” diyor. 

Küresel ısınma, güneşten gelen ısıyı hapseden ve Dünya’yı daha sıcak hale getiren karbondioksit şeklinde sera gazlarının emisyonundan kaynaklanıyor.

Tarihsel olarak bu emisyonların çoğundan ABD; İngiltere ve Almanya şeklinde varlıklı ülkeler mesuldür.

Yoksul ülkelerdeki pek oldukça insan için bu durum iklim değişikliğini “Batı’nın problemi” haline getiriyor: kendilerinin uğraşması gerekmeyen ve günlük yaşamlarıyla oldukça azca ilgisi olan bir problem.

Oysa iklim değişikliği sınır tanımıyor ve mesela küresel ısınmanın son sel felaketlerinde rol oynadığına inanılan Pakistan’da kendini göstermeye başladı bile.

Araştırmalar ek olarak, başta kaynak eksikliği olmak suretiyle birçok nedenle, iklim değişikliğinden en oldukça yoksul ülkelerin etkileneceğini gösteriyor.

Almanya’daki Bonn Üniversitesi’nde araştırmacı Dr. Lisa Schipper, “İklim değişikliği küresel bir problem. En yoksul, minimum sanayileşmiş ülkeler eylemsiz kurbanlar değil, değişimin etken aktörleridir.”

Bu ülkelerin hükümetlerinin, iklim adaleti mevzusunun gündemin üst sıralarında yer alacağı COP27 de dahil olmak suretiyle iklim görüşmelerinde seslerinin dinlenmesini istemelerinin bir sebebi de bu.

Aşırı soğuk havaya maruz kalan ülkelerde, daha sıcak bir gezegen fikri ilk bakışta cazip görünebilir.

Mesela Rus önder Vladimir Putin, 2003 senesinde, daha sıcak bir Rusya’da insanların “kürk mantolara daha azca para harcayacağını ve tahıl hasadının artacağını” öne sürmüştü; bugün bu hala Rus toplumsal medyasında paylaşılan bir görüş.

Oysa iklim değişikliğinin gezegen üstündeki genel tesiri, ondan kaynaklanabilecek herhangi bir marjinal kazanımdan oldukça daha büyük.

IPCC, yüzyılın sonuna kadar averaj küresel sıcaklığın 1,5 aşama artması halinde, iklim değişikliğinin dünyaya 54 trilyon dolara (2C artması halinde 69 trilyon dolara) mal olabileceğini tahmin ediyor.

Gelecek kasvetli bir görünüm barındırıyor: Orta Doğu ülkeleri ziraat arazilerinin çöle dönüştüğünü görebilir; Pasifik ada ülkeleri yükselen denizler altında yok olabilir; birçok Afrika ülkesi besin kıtlığından etkilenebilir.

Rusya şeklinde soğuk ülkelerde bile, 2021’de Sibirya’yı kasıp kavuran yangınlar şeklinde orman yangınları, havalar daha sıcak ve kuru hale geldikçe daha sık görülmeye başlandı.

ABD uzay ajansı Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi NASA’ya nazaran, okyanuslar, artan sera gazları sebebiyle son yıllarda meydana gelen ısınmanın yüzde 90’ını şimdiden absorbe etmiş durumda.

Netice olarak, buzullarla karada hapsolmuş buzlar erimeye başladı. Su ısındıkça genleştiği için, sıcaklıklar arttıkça okyanuslar da genleşti.

İklim değişikliğine kuşkuyla bakanlar, “gelgitleri” anlayamadıkları için toplumsal medyada başkalarıyla alay edebiliyor; fakat durum bundan daha karmaşık.

Gelgitlerde su seviyesi yükselir ve alçalır: bunlar süre içinde dengelenen ufak günlük değişikliklerdir. Oysa ortalama 100 yıl içinde küresel deniz seviyesinin 16 – 21 santimetre (ortalama 6 ila 8 inç) yükseldiği tahmin ediliyor.

Edinburgh Üniversitesi’nde fizik profesörü Ken Rice, bu sürecin giderek hızlandığına dikkat çekiyor.

Bu değişiklik çıplak gözle zor görülse de, şimdiden net bir tesiri var. Denizlerin yükselmesi kıyı erozyonunun hızlanması ve sellerin giderek daha olağan hale gelmesi demek.

Bilim adamları, süratli bir halde harekete geçilmezse, deniz seviyelerinin 2100 yılının sonuna kadar 2 metreye kadar yükselebileceği uyarısında bulunuyor.

Bu da şu anda bilhassa Asya’da kıyı bölgelerinde yaşayan milyonlarca insanoğlunun yaşadıkları bölgelerin yakında sular altında kalabileceği anlamına geliyor.

İklim değişikliği ile ilgili manşetler karşısında endişelenmemek elde değil. “Son talih” ve “kırmızı ikazlar” ile alakalı tüm konuşmalar bunaltıcı olabilir.

Bu durum bazılarının bu mevzuda hiçbir şey yapılamayacağını düşünmesine yol açabilir; dünya ne kadar geç harekete geçerse yok oluş da o denli ihtimaller içinde görünüyor.

Bu mevzuda iki yol yok; iklim aslına bakarsanız değişiyor ve önümüzdeki yüzlerce yıl süresince bu değişikliklerin tesiri hissedilecek.

Sadece bazı iyi haberler de var. İklim bilimciler yardımıyla, bu eşi benzeri görülmemiş kriz karşısında ne yapılması icap ettiğini tam olarak biliyoruz.

Ülkeler sera gazı emisyonlarını mühim seviyede azaltmak ve atmosferdeki gazları tutmanın yollarını bulmak zorunda kalacaklar.

COP27 şeklinde zirvelerin mühim olmasının bir sebebi de bu: politikacıların bir araya gelmiş olarak iklim değişikliğine karşı fiil planlarını tartışmaları için bir fırsat sunuyor.

British Antarctic Survey’den Dr. Gilbert “İnsan tesirini azaltmak için atabileceğimiz her adım bir fark yaratır” diyor.

“Harekete geçmek için fırsat penceresi daralıyor, fakat bu pencere hala var ve bu fırsatı değerlendirmeliyiz.”