COP 27 sona erdi: ‘Kayıp ve Zarar Fonu’ kurulacak, fosil yakıtların azaltılmasında ilerleme yok

Mısır’ın Şarm El Şeyh kentinde düzenlenen ve iki hafta devam eden COP27 iklim zirvesinde, iklim krizine karşı savunmasız ülkelere maddi yardım yapılmasında antak kalma sağlandı.

“Yitik ve Zarar Fonu” adı verilecek fon ile, iklim krizinden etkilenen yoksul ülkelere para yardımı yapılması öngörülüyor.

Ancak hangi ülkenin ne kadar katkı yapacağına karar verilmedi. Bunun gelecek yıl yapılacak zirvede ele alınması umut ediliyor.

İklim değişikliğinden en fazlaca etkilenen yoksul ülkeler, ortalama 30 senedir maddi destek almak için savaşım veriyordu.

Ancak zirvede fosil yakıtların kullanımının sınırlandırılmasına dair hiçbir ilerleme sağlanmadı ve netice bildirgesinde buna dair bir taahhüt yer almadı.

Geçen yıl İskoçya’nın Glasgow kentinde meydana getirilen COP 26’nın başkanlığını yürüten Alok Sharma “Tüm fosil yakıtlardan aşamalı olarak vazgeçmeye yönelik net bir taahhüt? Bu metinde yok” dedi.

Şarm El Şeyh’teki iklim müzakereleri çökmenin eşiğine gelmişti ve planlanandan iki gün uzun sürdü.

Zirveyi takip eden BBC muhabiri Georgina Rannard, “Yitik ve Zarar” fonunun, 48 saatlik bir münakaşa sonunda, çok da fazla coşkulu olmayan bir alkış eşliğinde kabul edildiğini aktardı.

Rannard, gene de, gelişmiş ve varlıklı ülkeler uzun bir süre ayak diredikten sonrasında, iklim değişikliği kaynaklı sel ve kuraklık benzer biçimde vakalara yönelik bir fonun kurulmasında anlaşılmasının “simgesel ve siyasal öneminin büyük” bulunduğunu aktarıyor.

Zirve açılışında iklim krizinden en fazlaca etkilenen ülkeler, kuvvetli konuşmalar yapmış, Bahamalar Başbakanı Philip Davis “Teslim olmayacağız….yoksa su bizim mezarımız olacak” demişti.

Bu yıl sellerde fazlaca ciddi can ve mal kaybı yaşayan Pakistan’ın İklim Bakanı Sherry Rehman ise anlaşmadan fazlaca memnun bulunduğunu belirtti ve “İklim hedeflerini başarmak iyi mi beraber çalışacağımıza dair mühim bir virajı döndük” dedi.

Pakistan’da bu yaz meydana gelen sellerde 1700’den fazla insan yaşamını yitirdi, 40 milyar dolardan fazla maddi zarar meydana geldi.

Zirvede varılan anlaşmada fosil yakıt kullanımını aşamalı olarak azaltmaya dair bir taahhüt yer almadı.

Bazı gelişmiş ülkelerin temsilcileri de bundan dolayı zirveden hoşnutsuz ayrılıyor.

İngiltere’nin baş müzakerecisi Alok Sharma “İlerleme sağlayamadığımız için inanılmaz derecede hayal kırıklığına uğradım. Sera gazı salınımlarını derhal azaltma hedefini zayıflatmaya çalışan ülkeler, risk altındaki ülkelerde neler yaşandığına bakmalı” dedi.

Ayrıca netice bildirgesinde muğlak bir “düşük emisyonlu enerji” ifadesinin yer alması da çevrecileri endişelendirdi.

Uzmanlar, bazı fosil yakıtların bu kategoriye sokularak ileride “yeşil enerji” sınıfına alınabileceği uyarısında bulunuyor.

Yeni Zelanda İklim Bakanı James Shaw BBC’ye yapmış olduğu açıklamada “petrol üreten ülkelerin, geri adım atılması için kuvvetli girişimlerde bulunduğunu” sadece gelişmiş ülkelerin “safları koruduğunu” söylemiş oldu.

Hindistan benzer biçimde gelişmekte olan ülkeler fosil yakıtlarından sonuna kadar yararlanmak isterken, G20 ülkeleri karbon salımını acilen azaltma çağrıları yapıyor. Sadece geçmişte bu ülkeler de fosil yakıtlardan ciddi kârlar elde etmişti.

Yine de fon üstünde antak kalma sağlanmış olması sebebiyle, COP 27’nin 2016’daki Paris İklim Anlaşması’ndan bu yana en büyük ilerleme olduğu vurgusu yapılıyor.

Şu an dünyada toplam miktar olarak en fazlaca karbon salımı meydana getiren ülke Çin. Çin atmosfere bir yılda 11.535 megaton karbondioksit salıyor. Onu ortalama 5,100 megatonla ABD Birleşik Devletleri takip ediyor.

Sadece şahıs başına meydana getirilen karbon salımına bakarsak başı Katar çekiyor. Katar’da şahıs başına senelik karbon salım miktarı 37.29 ton. Türkiye ise 4.61 tonla 16. sırada içeriyor.