Bosna'nın Sırp kontrolündeki bölgesinin lideri Milorad Dodik, 1995 Bosna soykırımını anma gününün her yıl düzenlenip düzenlenmeyeceğine ilişkin Birleşmiş Milletler oylamasından bir gün önce Balkan ülkesini terk etmekle tehdit etti.
Bosna-Hersek'te Sırpların çoğunlukta olduğu bölgenin lideri Milorad Dodik, 1995 Srebrenica soykırımını anmak için her yıl bir gün belirlenecek Birleşmiş Milletler oylamasından bir gün önce, Balkan ülkesinden çekilme tehdidini yeniledi. 8.000 Boşnak öldürüldü.
Kurbanların yakınları, oylamanın ölümlerin inkar edilmeyeceği veya unutulmayacağı tarihi bir gün olacağını söyledi.
Almanya ve Ruanda tarafından desteklenen BM kararı Boşnaklar tarafından desteklense de, protestolara ve Bosnalı Sırp Dodik ile komşu Sırbistan'ın popülist cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic'in karşı lobi kampanyasına yol açtı.
İki lider, karar taslağının “tüm Sırpları soykırım” olarak damgalayacağını iddia ediyor, ancak tasarıda Sırplardan açıkça suçlu olarak bahsedilmiyor. Hem Sırbistan hem de Bosnalı Sırplar Srebrenica'da soykırımın meydana geldiğini inkar ediyor, ancak bu iki Birleşmiş Milletler mahkemesi tarafından tespit edildi.
Bosna'da soykırımın inkarına karşı eski Yüksek Temsilci Valentin Inzko'nun 2021'de çıkardığı bir yasa var.
“Doğru bir karar bekliyoruz”
Katliamda yakınlarını kaybedenler için suçun boyutunu inkar etmek daha büyük acı anlamına geliyor. Srebrenica Anneleri grubundan Munira Subasic, BM oylamasının bu nedenle kurbanlar, hakikat ve adalet için “çok şey ifade ettiğini” söyledi.
Subasic, “Yalanı yaşayan ve gerçeği bilmeyen halkların bu BM kararına bizden daha çok ihtiyacı olacak” diyerek, Bosnalı Sırpları ve Sırbistan'daki “soykırım inkarcılarını” kastettiğini ekledi.
Srebrenica'da çok sayıda aile üyesini kaybeden Nura Begoviç de şunları söyledi: “Doğru bir karar bekliyoruz, biz ailelere dünyada adaletin olduğunu ve insanlığın var olduğunu anlatacak bir karar.”
11 Temmuz 1995'te Bosnalı Sırplar, Srebrenica'da BM tarafından korunan güvenli bölgeyi ele geçirdi. En az 8.000 Bosnalı erkek ve oğlan çocuğunu eşlerinden, annelerinden ve kız kardeşlerinden ayırarak öldürdüler.
193 üyeli Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, karar taslağını Perşembe günü tartışıp ardından oylamayı planlıyor. Sırbistan müttefikleri Rusya ve Çin'in desteğini alırken, tasarı ABD, Fransa, İtalya ve diğer Batılı devletlerin çoğu tarafından destekleniyor.
Bosna topraklarının yaklaşık yarısını oluşturan Sırp ağırlıklı bir idari birim olan Sırp Cumhuriyeti'nin başkanı Dodik, sosyal medya platformunda yaptığı açıklamada, hükümetinin resmi olarak Perşembe günü ayrılma teklifinde bulunabileceğini söyledi.
Dodik, konuyla ilgili yaptığı açıklamada şunları söyledi.
Dodik geçmişte de Sırp nüfusun çoğunlukta olduğu tarafa Bosna'dan ayrılması ve muhtemelen komşu Sırbistan'a katılması yönünde benzer tehditlerde bulunmuştu. Kendisi ve diğer bazı Bosnalı Sırp yetkililer, 1992-95'te Bosna'daki savaşı sona erdiren ABD aracılı barış planını tehlikeye attıkları için ABD, İngiltere, Almanya ve diğer ülkelerin yaptırımları altında.
Srebrenica katliamları, Yugoslavya'nın dağılmasının ardından gelen ve Bosnalı Sırpları, ülkenin diğer iki ana etnik nüfusu olan Hırvatlar ve Boşnaklarla karşı karşıya getiren milliyetçi tutkuları ve toprak hırslarını serbest bırakan savaşın kanlı doruk noktasıydı.
Birleşmiş Milletler'in en yüksek mahkemesi olan Uluslararası Adalet Divanı, 2007 yılında Srebrenica'da işlenen eylemlerin soykırım teşkil ettiğine hükmetmiş ve mahkemenin bu kararı karar taslağına dahil edilmişti. Bu, İkinci Dünya Savaşı'ndaki Holokost'tan sonra Avrupa'da yaşanan ilk soykırımdı.
“Hayır” kampanyası.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Vucic ve hükümeti, “hayır” oyu için destek toplamak amacıyla hem BM'de hem de gelişmekte olan ülkeler arasında kampanya yürütüyor. Onay, seçmenlerin çoğunluğunu gerektirir.
Hem Sırbistan'da hem de Bosna'nın Sırp kontrolündeki yarısında yürütülen büyük kampanyada, organizatörler “Sırplar soykırımcı değildir” yazan reklam panoları ve videolar astı.
Her ikisi de Rusya yanlısı politikacılar olan Vucic ve Dodik de, bunun savaş tazminatı ödemek zorunda kalma olasılığını artırdığını söyleyerek karara karşı çıktılar.
REKLAMTaslak kararda “Srebrenitsa soykırımının tarihi bir olay olarak kayıtsız şartsız inkar edilmesi” kınanıyor. Ayrıca, “Srebrenica soykırımının sorumluları da dahil olmak üzere, uluslararası mahkemeler tarafından savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve soykırım nedeniyle mahkum edilenleri yücelten eylemleri kayıtsız şartsız kınamaktadır.” Söylendi.
Savaş zamanı Bosnalı Sırp siyasi lideri Radovan Karadziç ve askeri komutan Ratko Mladiç, Birleşmiş Milletler Özel Savaş Suçları Mahkemesi (ICTY) tarafından Srebrenica'da soykırım yapmaktan suçlu bulundu.
Toplamda, Balkan mahkemesi ve mahkemeleri yaklaşık 50 savaş zamanı Bosnalı Sırp yetkilisini 1992-1995 ihtilafı sırasındaki eylemlerinden dolayı uzun hapis cezalarına çarptırdı.