BM: Ukrayna ve Türkiye’yle 16 geminin hareketi için anlaştık

Rusya’nın, Ukrayna’nın Karadeniz’deki limanlarından tahıl ihracatına müsaade eden Tahıl Koridoru Anlaşması’nı hafta sonu askıya almasının peşinden, Birleşmiş Milletler (BM), 16 geminin hareketi için Ukrayna ve Türkiye’yle anlaştıklarını deklare etti. Ukrayna 12 geminin yola çıktığını teyit etti.

Bu gemilerde 354 bin ton tahıl taşındığı ve bunun antak kalma başladığından beri bir defada taşınan üstün dereceli miktar olduğu belirtiliyor.

BM, Pazartesi günü Ukrayna ve Türkiye ile 16 vapur için hareket planı üstüne anlaşmaya varıldığını söylemiş oldu. Ukrayna limanlarından çıkan ve İstanbul civarlarında demirleyen 40 geminin gün içinde denetlenmiş olacağını, Moskova’nın da bilgilendirildiğini kaydetti.

Rusya, Cumartesi günü Kırım’ın Sivastopol kentindeki Karadeniz filosu karargahına düzenlenen hücum sonrasında “sivil gemilerin güvenliğini güvence edemeyeceği” nedeni öne sürülerek anlaşmadan “belirsiz bir süre” çekildiğini açıklamıştı.

Kremlin, insansız hava aracı ve insansız donanma araçlarıyla düzenlenen ve minimum bir geminin hasar almış olduğu belirtilen saldırılar için Ukrayna’yı suçlamış, Ukrayna ise izahat yapmamıştı.

Rusya’nın hedef alınan gemilerin tahıl anlaşmasında rol oynadıklarını belirterek anlaşmadan çekildiğini duyurmasının peşinden Ukrayna’nın Karadeniz üstünden tahıl ihracatı durmuştu.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Rusya’nın anlaşmadan çekilmesini “oldukça öngörülebilir” bir adım olarak değerlendirdi ve “Rusya Afrika, Orta Doğu ve Cenup Asya’da kıtlık yaratmaya çalışıyor” dedi.

Bu gelişmelerin peşinden dünya tahıl fiyatlarında yüzde 6’ya varan artış kaydedildi.

Küresel besin krizini tetiklemesi endişesiyle BM, NATO, AB ve ABD Rusya’nın anlaşmadan çekilme kararını geri almasını istedi.

BBC’ye konuşan BM Sözcüsü Stephane Dujarric, Rusya’nın anlaşmadan çekilmesinin, “başladığı kadar süratli sona erebileceğini” söylemiş oldu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya’nın anlaşmadan çekilmesine ilişkin, “Rusya kendisi için aynı kolaylıkların gösterilmemesi sebebiyle bu mevzuda mütereddit davsansa da biz insanlığa hizmet için çaba göstermeye devam edeceğiz” dedi.

Kremlin, Rusya’nın Tahıl Koridoru Anlaşması’ndan çekilmesiyle Ukrayna’nın Karadeniz üstünden tahıl ihracatının artık “riskli” bulunduğunu belirtti.

Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, internasyonal arabuluculukla varılan bu anlaşmanın artık “pek uygulanabilir” olmadığını ve “değişik bir karaktere büründüğünü, fazlaca daha riskli, tehlikeli ve güvencesiz hale geldiğini” söylemiş oldu.

Peskov, Rusya’nın hangi şartlarda anlaşmaya geri döneceği sorusunu ise yanıtsız bıraktı.

Ulusal Müdafa Bakanlığı, Rusya’nın bu mevzuda BM ve Türkiye’ye bildirimde bulunduğunu kaydetti.

Ukrayna’yı terk etmiş ve denetim için İstanbul’da bulunan tahıl yüklü gemilerin denetlenmesinin Pazar ve Pazartesi günü devam edeceği açıklandı.

Bakanlık, Rus yetkililerin İstanbul’daki koordinasyon merkezinde görevine devam ettiğini de ekledi.

Ulusal Müdafa Bakanı Hulusi Akar’ın, anlaşmazlığın çözülmesi için taraflarla görüşme halinde olduğu açıklandı.

Türkiye ve BM’nin girişimiyle sağlanan antak kalma, Ukrayna ve Rusya’nın tahıl ve öteki besin ürünlerini dünya pazarlarına ihraç etmesini sağlıyor.

Bu planı yürütmek ve gözlemlemek suretiyle Temmuz ayında İstanbul’da Ortaklaşa Koordinasyon Merkezi kuruldu. Türkiye’nin başkanlık etmiş olduğu merkezde Rusya, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler’in temsilcileri içeriyor.

İmzalanan anlaşmalar, Ukrayna ve Rusya’ya 24 Şubat’ta süregelen cenk sebebiyle ihraç edemedikleri tahıl ürünleri, gübre ve öteki besin ürünlerini gerekseme halindeki alıcılara satmalarının önünü açıyor ve küresel bir besin krizine karşı tedbir olarak görülüyor.